"Ο άνθρωπος της Νέας Εποχής, ο πολίτης του Νέου Κόσμου, είναι ο άνθρωπος του Πυρός, με άλλα λόγια ο ανθρώπινος τύπος που διαμορφώνει η Άγκνι Γιόγκα. Αυτός ο ανθρώπινος τύπος διακρίνεται από μια συγκεκριμένη συνειδησιακή ποιότητα, η οποία έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: ευγένεια και περιεκτικότητα. Ας εξετάσουμε λίγο αυτές τις δύο ιδιότητες, επειδή δεν έχουν τόσο αυτονόητο περιεχόμενο όσο μπορεί να υποθέτουν μερικοί.
Η ευγένεια δεν είναι η τήρηση κάποιου εξωτερικού τύπου, όπως π.χ. το να απευθύνεσαι στον άλλο στον πληθυντικό (μήπως μάλιστα αυτό είναι μια γαλατική ανοησία;), το να πηγαίνεις δώρα (συνήθως άχρηστα ή και βλαπτικά) σε εορτάζοντες ή να χρησιμοποιείς χαμηλούς τόνους (το οποίο δεν σημαίνει οπωσδήποτε ανεκτικότητα, αλλά μπορεί να σημαίνει και μαλθακότητα ή αδιαφορία ή δειλία).
Η πραγματική ευγένεια περιέχει μεγαλοψυχία, ανεκτικότητα, συμπάθεια, κοσμιότητα, αξιοπρέπεια, και, ακόμη έντονη αίσθηση του ωραίου και προπαντός καλή διάθεση απέναντι σε όλα τα όντα. Δικαιοσύνη και σεβασμός απέναντι στα δικαιώματα όλων των πλασμάτων είναι επίσης βασικές όψεις μιας ευγενικής φύσης. Επομένως, η ευγένεια συνιστά το άθροισμα όλων των καλών ιδιοτήτων και δεν είναι καθόλου μια επιφανειακή, ή και υποκριτική, ευπρεπής συμπεριφορά, αλλά η αυθόρμητη και ουσιαστική φύση ενός ανθρώπινου όντος. Και όταν ένα ανθρώπινο ον διαθέτει όλες τις ιδιότητες που απαριθμήσαμε, τότε μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον κάτοχό τους καλό άνθρωπο. Έτσι η λέξη «καλός» έχει ουσία, περιεχόμενο και πραγματικό νόημα, και δεν είναι μια κούφια αοριστολογία. Ασφαλώς, στην παραπάνω λίστα με τις όψεις της ευγένειας θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και άλλες, κυρίως όμως εκείνην της πραότητας. Δεν είναι τυχαίο το ότι μεγάλα πνευματικά Όντα, όπως ο Ορφέας και ο Χριστός συσχετίζονται συμβολικά με το αρνί, τον Αμνό, και απεικονίζονται ως ο Καλός Ποιμήν, ή και να κρατούν ένα πρόβατο.
Βέβαια, σήμερα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον χαρακτηρισμό «πρόβατο» με την έννοια του πειθήνιου και χωρίς κρίση οπαδού, αλλά ο αρχαίος συμβολισμός δεν περιείχε καμιά τέτοια έννοια.
Ασφαλώς, τα αρχαία σύμβολα υποκρύπτουν και άλλες, πολύ βαθύτερες, σημάνσεις, πέρα από τις προφανείς. Αλλά για το θέμα που συζητάμε εδώ αρκεί η προφανής ερμηνεία, της πραότητας και αθωότητας.
Μιλώντας για πραότητα, δεν πρέπει βέβαια να φανταστεί κανείς ότι ο πράος άνθρωπος είναι άβουλος ή νωθρός ή αδιάφορος. Ο ευγενής άνθρωπος, έχοντας μέσα στη φύση του έντονα το αίσθημα του δικαίου, ανασύρει χωρίς να διστάσει το ξίφος της αγανάκτησης όταν αντιμετωπίζει αδικία, απάτη ή χυδαιότητα. Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, την εκδίωξη των εμπόρων με το βούρδουλα, ή τον χαρακτηρισμό «γεννήματα εχιδνών» προς τους γραμματείς και Φαρισαίους εκ μέρους Εκείνου που θεωρείται κατ΄εξοχήν υπόδειγμα γλυκύτητας και πραότητας, Εκείνου που διακήρυσσε «μακάριοι οι πραείς, ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην»; Να θυμηθούμε τις αυστηρότατες καταγγελίες εναντίον των Ινδών αντίστοιχων των Φαρισαίων, των Βραχμάνων, του άλλου πραότατου Όντος, του Βούδα; Τέλος πάντων, ευγενής και πράος δεν σημαίνει νωθρός και αδρανής. Και μάλιστα, στην πραγματικότητα, σημαίνει το αντίθετο: ενδιαφέρον, γενναιότητα και μαχητικότητα.
Μακρηγορήσαμε λίγο, αλλά είναι ανάγκη να γίνεται σαφής διάκριση των εννοιών γιατί η θολερή και συγχυσμένη σκέψη είναι μεγάλο εμπόδιο στα μονοπάτια της Ζωής -όπου κι αν λειτουργεί η Ζωή.
Επομένως, το «ευγενής» είναι συνώνυμο του «καλός». Άλλωστε αυτό το φανερώνει η ίδια η λέξη, ευ-γένος: καλή φύση, αφού το ευ είναι το επίρρημα του επιθέτου αγαθός:καλός.
Η ευγένεια, όπως και κάθε άλλη ιδιότητα είναι κάτι που καλλιεργείται. Η καλλιέργεια της ευγένειας συνίσταται κυρίως σε αυτοπαρατήρηση, αυτοέλεγχο και αποφασισμένη επιμονή. Η διαδικασία διευκολύνεται πολύ όταν υπάρχει στη ζωή και κατανόηση των πλεονεκτημάτων της ευγενικής ύπαρξης. Ιδιαίτερα πρέπει να αποφεύγεται η χοντροκοπιά, η χυδαιότητα και η ανυπομονησία γιατί οι ιδιότητες αυτές αντίκεινται απολύτως στη φύση της ευγένειας.
Έχει λεχθεί: «Ούτε η καλοσύνη μόνη ούτε η εξυπνάδα μόνη δεν οδηγούν σ΄Εμάς». Δηλαδή η Ιεραρχία του Φωτός δεν αποτελείται από μια στρατιά απλώς καλών ή έξυπνων ατόμων. Τι είναι το επιπλέον απαιτούμενο; Πάντως, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι μια ιδιότητα εντελώς αναγκαία στο δρόμο του Φωτός είναι εκείνη της περιεκτικότητας. Αυτή η αναγκαιότητα τονίζεται επαναληπτικά στα βιβλία της Άγκνι Γιόγκα.
Ας σταθούμε, λοιπόν, στην ιδιότητα της περιεκτικότητας, η οποία είναι ουσιώδες στοιχείο της πνευματικότητας. Πράγματι, είναι αδύνατον να μιλάμε για πνευματική συνειδητότητα εκεί όπου απουσιάζει αυτό το στοιχείο.
Η λέξη «περιεκτικότητα» παράγεται από το ρήμα περιέχω. Επομένως, το πρώτο πράγμα που σημαίνεται με τη λέξη «περιεκτικότητα» είναι η ευρύτητα αντίληψης, η χωρητικότητα της συνειδητότητας.
Όταν μιλάμε για μεγάλη χωρητικότητα της συνειδητότητας, αυτό σημαίνει ότι μια τέτοια συνειδητότητα δεν είναι δυνατόν να στέκεται μόνο στο υλικό πεδίο. Πρέπει να είναι ικανή να συμπεριλάβει τον αόρατο κόσμο με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επίσης, πρέπει να εμπεριέχει όχι μόνο το παρόν, αλλά και το παρελθόν και το μέλλον.
Το εύρος της συνειδητότητας που ονομάζουμε περιεκτικότητα δεν μπορεί να βάζει όρια στην αντίληψη, δηλαδή στη γνώση, στις νέες ιδέες και στις νέες δυνατότητες. Η κλειστή συνειδητότητα που έχει οριοθετήσει το περιεχόμενό της συνιστά το αντίθετο της πνευματικότητας. Γιατί η πνευματικότητα μπορεί να υπάρξει εκεί όπου περιορίζεται η Αλήθεια; Η Αλήθεια, η Πραγματικότητα δεν είναι ούτε στατική ούτε περιορισμένη. Στην πραγματικότητα ταυτίζεται με το Άπειρο. Και η γνώση δεν είναι παρά η σταδιακή -και ατελεύτητη- διείσδυση μέσα στο Άπειρο.
Το Άπειρο δεν έχει πέρατα. Ευτυχώς! Γιατί όπου υπάρχει πέρας, υπάρχει θάνατος. Όμως, αυτό το πέρας ενδιατρίβει μόνο στους σκοτεινούς και αδιέξοδους λαβύρινθους ορισμένων εγκεφάλων.
Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, ότι η περιεκτική συνειδητότητα, εφόσον χωράει πολλά, είναι αναγκαίως και συνθετική. Μερικοί αντιλαμβάνονται τη σύνθεση κάπως σαν την παλιά περιγραφή «πλίνθοι τε και κέραμοι ατάκτως ερριμένοι». Αυτή η αντίληψη απέχει πολύ από την αλήθεια, διότι στερείται διάκρισης. Αντίθετα, η σύνθεση απαιτεί διάκριση και πραγματικά συνιστά μια ιδιαίτερη σοφία.
Ποια είναι η σοφία της σύνθεσης; Είναι η ικανότητα να συν-θέτει, να βάζει μαζί τα στοιχεία εκείνα που ταιριάζουν, και το καθένα στη σωστή θέση. Και όταν τα πράγματα συνταιριάζονται και μπαίνουν εκεί που πρέπει και όπως πρέπει, τότε η ψυχή χαίρεται, ανακουφίζεται και ωφελείται. Γιατί παράγεται αρμονία, ομορφιά και λειτουργικότητα.
Η χωρίς διάκριση συνειδητότητα χωρίζει πράγματα που πρέπει να είναι μαζί, αδυνατώντας να δει το ενοποιητικό τους στοιχείο. Επίσης, δεν μπορεί να τοποθετήσει τα πράγματα στην κατάλληλη θέση, κι έτσι παράγει σύγκρουση και δυσαρμονία.
Ένα απλό παράδειγμα είναι οι θρησκείες. Η στενή συνειδητότητα απομονώνει περιστασιακά -από συνθήκες γέννησης- μια θρησκεία, και δημιουργεί απόρριψη, έχθρα και δυσαρμονία με τις υπόλοιπες. Και, φυσικά, κακοποιεί και ακυρώνει και τη θρησκεία που ευαγγελίζεται. Αντίθετα, η περιεκτική και συνθετική συνειδητότητα είναι ικανή να διακρίνει την ομορφιά και την αλήθεια σε όλες τις θρησκείες, και να τοπολογήσει την κάθε μια στην πρέπουσα θέση σε τόπο και χρόνο.
Η περιεκτική συνειδητότητα εμφορείται από κατανόηση και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό. Γι΄αυτό είναι συμφιλιωτική και δημιουργική. Υπάρχει όμως κάτι που απορρίπτει αυτή η συνειδητότητα. Το ψεύδος, την παραποίηση, τη φενάκη. Όταν η διάκριση είναι ανεπτυγμένη, η συνειδητότητα μπορεί να αντιληφθεί την προσποίηση ή την παραποίηση. Και αν μεν η προσποίηση είναι απλός μιμητισμός ενός ιδεώδους επιθυμητού και επίζηλου, ίσως να μην είναι κάτι κακό, αφού το επιθυμητό ιδεώδες μπορεί κάποια στιγμή να γίνει πραγματική φύση του μιμητή. Εκεί όμως όπου υπάρχει προσωπείο με υποκρυπτόμενο σκοπό την υπονόμευση και την επιδίωξη άνομων στόχων, εκεί το μάτι της διάκρισης οφείλει να κινητοποιήσει το ξίφος της αλήθειας.
Η περιεκτικότητα λοιπόν εμπεριέχει επίσης τις ικανότητες της διάκρισης και της σύνθεσης, και αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της πνευματικότητας. Αν αυτή η ποιότητα χαρακτήριζε την πλειονότητα των ανθρώπινων όντων, ο πόνος, η αδικία και η συμφορά θα εξέλιπαν από τη Γη, γιατί πραγματικά η στενοκεφαλιά -που είναι βέβαια και μικροψυχία- και το Ψεύδος είναι οι δημιουργοί της κόλασης πάνω στον πλανήτη μας.
Η ευγένεια και η περιεκτικότητα είναι οι δύο ιδιότητες που αξίζει τον κόπο να στοχάζεται και να επιδιώκει κάθε άνθρωπος γιατί εγγυώνται την πραγμάτωση των πιο επιθυμητών ανθρώπινων ονείρων".
ΑGNI YOGA HELLAS
