Σε κάποια μακρινή αρχαιότητα τα λεγόμενα Μυστήρια, δηλαδή «Σχολές» που παρείχαν ειδικές Μυήσεις στους υποψήφιους ζηλωτές, ήταν διάσπαρτα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.
Τι εννοούμε με τη λέξη «μύηση»; Εννοούμε την παροχή ιδιαίτερων -μη κοινοποιήσιμων- γνώσεων, ή πληροφοριών, σχετικών με λειτουργίες της ζωής και γενικώς της Φύσης. Η ιερή αυτή γνώση είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή αλλά γρήγορη ανάπτυξη και μεταμόρφωση του εσωτερικού ανθρώπου, η οποία οδηγούσε τελικά στην υπέρβαση των ανθρώπινων περιορισμών και στην ανύψωση σε μια υψηλότερη βαθμίδα συνειδησιακής και επομένως οντολογικής κατάστασης.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι πολλοί εποφθαλμιούσαν αυτή την προνομιακή γνώση, αλλά τα προαπαιτούμενα ήταν πολύ αυστηρά και οι επακόλουθες δοκιμασίες τόσο δύσκολες και σκληρές ώστε ελαχιστότατοι κατάφερναν να φτάσουν στα τελικά στάδια.
Και ενώ οι πόρτες εισόδου ήταν ανοιχτές σε άντρες και γυναίκες, σε ελεύθερους και δούλους, ήταν όμως ερμητικά κλειστές σε όσους είχαν λερώσει τα χέρια τους με αίμα, σε όσους δεν ήταν ηθικά ανεπίληπτοι, αλλά και στα μέντιουμ, εξαιτίας της επαφής τους με τα κατώτερα αστρικά πεδία.
Από τη στιγμή της εισόδου σε μια τέτοια Σχολή, απαγορευόταν -είτε παρέμενε είτε έφευγε κανείς απ΄αυτή- η κοινοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας στους απέξω σχετικά με τα τεκταινόμενα εντός της Σχολής. Το τίμημα της παραβίασης ήταν θάνατος. Έτσι, ποτέ δεν υπήρξαν τέτοιες παραβιάσεις του απορρήτου, εκτός από τις πληροφορίες εκείνες που κατά καιρούς επιτρεπόταν να δοθούν στο ευρύ κοινό.
Ωστόσο, παρά το ότι δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες, για τις μυητικές διαδικασίες, γνωρίζουμε ότι το κύριο αντικείμενο ήταν η ψυχή και η πορεία της, η λύτρωση του ανθρώπου, κι ακόμα η διαδοχή των φυλών, το ηλιοκεντρικό σύστημα, και η σημασία των συμβόλων. Γνωρίζουμε επίσης, από την ιστορία του Αισχύλου, ο οποίος θεωρήθηκε ότι κοινοποίησε απόρρητα των Μυστηρίων με το έργο του «Προμηθέας Δεσμώτης», ότι παρέχονταν πληροφορίες που σχετίζονται με το μυστήριο της ανθρωποποίησης χάρη στη δωρεά του Τιτάνα Προμηθέα -Λούσιφερ.
Πώς, πότε και γιατί γεννήθηκαν τα Μυστήρια; Η απόκρυψη της γνώσης έλαβε χώρα εξαιτίας της κατάχρησής της εκ μέρους των Ατλάντειων, στην εποχή των οποίων δινόταν ανοιχτά κι ελεύθερα. Μετά από την καταβύθιση εκείνης της μεγάλης ηπείρου, και την ανάδυση της επόμενης (τωρινής) φυλής, οι Κάτοχοι της Γνώσης αποφάσισαν να την αποκρύψουν μέσα στα άδυτα των Στοών τους, στα οποία μπορούσαν να έχουν πρόσβαση ελάχιστοι εκλεκτοί. Αυτοί οι ελάχιστοι επιλέγονταν με τα πιο αυστηρά κριτήρια ήθους και εχεμύθειας.
Οι Στοές της Μυστικής Σοφίας εξαπλώθηκαν σε πολλές περιοχές της Ανατολής και Δύσης, και όπου ιδρύθηκαν τέτοιες Στοές εκεί άνθισαν και εστίες πολιτισμού. Και αν η μεγάλη γνώση δεν δινόταν πλέον ανοιχτά σε όλους, όμως από τις Στοές αυτές έρρεαν προς τα έξω ηθικές διδασκαλίες, καθώς και μύθοι και σύμβολα που δεν ήταν παρά ο μανδύας για γεγονότα ιστορικά, γεωλογικά, ανθρωπολογικά, κ.τ.λ..
Ασφαλώς τα Μυστήρια φυτεύτηκαν και στον Ελλαδικό χώρο, και έχαιραν μέγιστου σεβασμού εκ μέρους των σοφότερων ανδρών αυτού του τόπου.
«Ευλογημένα» τα αποκαλεί ο Πίνδαρος , «τρισευλογημένα» τα αποκαλεί ο Σοφοκλής.
Και όλβιος όστις ιδών
κειν΄υπό χθον, οίδε μεν
βίον τελευτάν, οίδε δε
διόσδοτον αρχάν. (Πίνδαρος)
[Ευτυχής όποιος είδε τα απόκρυφα μυστήρια, γνωρίζει το τέλος του βίου (τα του θανάτου), γνωρίζει και τη θεόδοτη αρχή.]
Θεωρείται ότι ο Ορφέας ήταν εκείνος ο οποίος εισήγαγε τα Μυστήρια στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα τα Διονυσιακά και Ελευσίνια Μυστήρια -ταυτόσημα στην ουσία τους.
Ποιο είναι αυτό το πρόσωπο που το καλύπτει η αχλύς του χρόνου και του θρύλου; Από πού ήρθε; Από την Θράκη; Από τον Ελικώνα; Από τη μακρινή Ινδία; Δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει ότι ήταν ένα πραγματικά θαυμαστό ον. Υπήρξε εξαίσιος μουσικός, τραγουδιστής, ποιητής. Θεραπευτής και εκπολιτιστής. Εξημερωτής των ζώων. Ο πρώτος (και αληθινός) «θεολόγος». Κήρυσσε ότι ήταν απεσταλμένος του Διονύσου.
Ως διονυσιακός απεσταλμένος είχε αναλάβει το έργο της τελείωσης και λύτρωσης του ανθρώπου. Προς τούτο καθιέρωσε τον «ορφικό βίο». Ο ορφικός βίος συνίστατο σε καθάρσεις, αγνότητα, ακρεοφαγία, πνευματική άσκηση. Για την απολύτρωση και ένωση με το Θείο, σπουδαίο ρόλο έπαιζε ο ενθουσιασμός και η επακόλουθη έκσταση.
Μια βασική διδασκαλία των Ορφικών είναι εκείνη της επαναγέννησης ή επανεσάρκωσης: «Ότι παλαιός ο λόγος, ορφικός τε γαρ και πυθαγόρειος, ο πάλιν άγων τας ψυχάς εις το σώμα και πάλιν από του σώματος ανάγων, και τούτο κύκλω πολλάκις.» (Μαρτυρία αρχαίων συγγραφέων). Η κυκλική επαναγεννητική διαδικασία λοιπόν ήταν γνωστό δόγμα και καθόλου μυστικό στη μακρινή ελληνική αρχαιότητα.
Ίσως αξίζει να αναφέρουμε μερικά αποσπάσματα που βρέθηκαν στην Κάτω Ιταλία και Σικελία πάνω σε χρυσές πινακίδες. Τα επιγράμματα αυτά είναι ορφικά και πυθαγόρεια. Ένα από αυτά λέει:
«Κατάβαση στον Άδη...»
Σε ένα άλλο ο ομιλών απευθύνεται στην Περσεφόνη και τις άλλες χθόνιες θεότητες. Καταλήγει:
«...Διότι έχω την ευτυχία να ανήκω κι εγώ στη δική σας μακάρια οικογένεια... Αλλά τώρα ξέφυγα από τον κύκλο τον πλήρη θλίψεων και ταλαιπωριών, και με σπουδή μπήκα μέσα στον επιθυμητό κύκλο των θεών.»
Η απάντηση της Περσεφόνης:
«Χαίρε που από άνθρωπος έγινες θεός...»
Στα ελληνικά μυστήρια υπήρχαν πέντε αναβαθμοί:
1. Εξαγνισμός
2. Ιερές Τελετές
3. Εποπτεία (αποκάλυψη) -ενορατική θέαση
4. Επίθεση στέμματος (απόδοση, αναγνώριση αυθεντίας προς καθοδήγηση άλλων)
5. Εξομοίωση με το Θείο -Ευδαιμονία.
Όμως κάποτε ήρθε η ώρα εκφυλισμού των ιερών Μυστηρίων, και ήδη αυτό είχε λάβει χώρα την εποχή του Αριστοτέλη. Και πάντως τα αληθινά Μυστήρια εξαφανίστηκαν από τη θέα των ανθρώπων.
Το πόσο πολύ εκφυλίστηκαν και ξέπεσαν από το αρχικό τους ύψος γίνεται καταφανές στα μεταγενέστερα διονυσιακά όργια, με την ηθική ασυδοσία, την κραιπάλη, τις αιματοχυσίες, και όλη την υπόλοιπη ασχήμια, από την οποία ως γνωστόν, προέκυψαν τα κατοπινά καρναβάλια (carne: κρέας) ή απόκριες (απόκρεω: από -κρέας).
Έτσι ο αγνός ορφικός βίος εκφυλίστηκε σε αθλιότητα και όνειδος. Η ιερή μανία έγινε δαιμονική παραφροσύνη. Και ο θεϊκός Τραγουδιστής κατασπαράχθηκε από τις υποτιθέμενες ιέρειες της Διδασκαλίας του -μια αφήγηση με βαθύ συμβολισμό. Τα κτηνώδη πάθη επιτίθενται λυσσαλέα σε κάθε αγνή και σωτήρια έναρξη, διαστρέφοντάς την και αφανίζοντάς την, και, αντί για τον ουρανό, οδηγούν ακάθεκτα στις πιο σκοτεινές κολάσεις.
Αυτό που διηγείται ο θρύλος του Ορφέα λέει ότι, επειδή αρνήθηκε κατηγορηματικά τη σχέση με οποιαδήποτε γυναίκα, μένοντας σε αποχή μετά την απώλεια της αγαπημένης του Ευρυδίκης, οι μαινάδες τον εκδικήθηκαν με τον γνωστό τρόπο. Η Ευρυδίκη (ευρεία Δίκη) είναι η Κοσμική Δικαιοσύνη, ο Κοσμικός Νόμος, παντοτινός έρωτας κάθε αληθινού αναζητητή και κάθε Μύστη. Η ακολασία όμως δεν μπορεί να το δεχτεί αυτό και δεν διστάζει να δολοφονήσει με αγριότητα κάθε τέτοια προσπάθεια.
Η Ιστορία διδάσκει πως η ίδια αλλοτρίωση και παραχάραξη συμβαίνει διαρκώς μέσα στους αιώνες. Κάθε αγνή, λυτρωτική Διδασκαλία κακοποιείται βάναυσα, κι έτσι, αλλοιωμένη, παραμορφωμένη, ή νεκρωμένη, γίνεται απωθητική σε πολλούς, και σε πολλούς πάλι μια ανούσια, ατελέσφορη, ή ακόμα και βλαβερή, πίστη. Όσο λοιπόν, συμβαίνει αυτό δεν είναι δυνατόν να επικρατήσει επί γης ειρήνη και ευτυχία.
Το ότι έσβησαν τα ευγενικά Μυστήρια είναι μια μεγάλη θλίψη. Ίσως όμως -και άμποτε- να ξαναγυρίσουν με νέα μορφή, καταυγάζοντας την ανθρωπότητα με το ανέκφραστο φως της Ανώτερης Γνώσης. Αν βέβαια το θελήσουμε...
AGNI YOGA HELLAS, 13.1.15
