Μία από τις συχνές λέξεις που ακούμε από τον νεοφιλελεύθερους είναι ο «κρατισμός» ή «κρατικισιμός». Τι είναι αυτός ο «κρατισμός» που τόσο πολύ μάχονται οι νεοφιλελεύθεροι; Ο Καθηγητής Χάρης Παμπούκης (Κράτος και κρατισμός…) πριν γίνει Υπουργός, είχε πει συνοπτικά ποιος είναι ο «κρατισμός»:
Ο κρατισμός στηρίζεται στη φοβία, περιορίζει την αυτονομία του ατόμου, ρημάζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, υποσκάπτει τους κανόνες και τις αξίες, υποθηκεύει την αξιοκρατία, δε στηρίζει την κοινωνική αναδιανομή εισοδημάτων και την ισότητα δικαιωμάτων και δυνατοτήτων. Το κυριότερο όμως αποτέλεσμα της κοινωνικά εγκληματικής του δράσης είναι ότι οργανώνει την φαυλότητα και αποστερεί από το έθνος την αυτοπεποίθησή του. Συγκροτεί πολιτισμικά μια αντικοινωνική νοοτροπία, μια νοοτροπία περί μη τηρήσεως κανόνων που υποθάλπει τη διαφθορά. Συντηρεί κανόνες δύο ταχυτήτων και πλήττει καίρια την ισονομία και την ισοπολιτεία.
Είναι αυτός τελικά;
Ναι είναι αυτός, είναι ο Ελληνικός κρατισμός.
Ο ορισμός όμως που υπάρχει στην ξένη βιβλιογραφία ποιος είναι;
Σύμφωνα λοιπόν με τον Andrew Heywood[Εισαγωγή στην πολιτική, σελ 148, Πόλις] κρατισμός είναι η άποψη ότι η κρατική παρέμβαση συνιστά το πλέον κατάλληλο μέσο επίλυσης των πολιτικών προβλημάτων ή επίτευξης της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Επίσης είναι γνωστός ως και ετατισμός [ από την γαλλ. λ. etat = κράτος)-ισμός (-isme)] μία πολιτική θεωρία που υποστηρίζει ότι το κράτος πρέπει να διευθύνει όλες τις κοινωνικές λειτουργίες. Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από μια βαθιά και ίσως τυφλή πίστη στο κράτος σαν μηχανισμό μέσω του οποίου μπορεί να οργανωθεί η συλλογική δράση και να επιτευχθούν κοινοί στόχοι. Το κράτος λοιπόν θεωρείται ηθικό ιδεώδες (Hegel) ή υπηρέτης της «γενικής βούλησης» ή του κοινού συμφέροντος. Ο κρατισμός αποτυπώνεται σαφέστατα σε κυβερνητικές πολιτικές που ρυθμίζουν και ελέγχουν την οικονομική ζωή. Αυτές ποικίλλουν, από τη μερική εθνικοποίηση και τον οικονομικό σχεδιασμό (που μερικές φορές αποκαλείται διευθυντισμός, dirigisme, από το γαλλικό ρήμα dinger που σημαίνει «διευθύνω») τον κορπορατιομό (φιλελεύθερο και φασιστικό) και τον σοβιετικού τύπου κρατικό κολεκτιβισμό.
Ας μείνουμε στο κορπορατισμό. Κορπορατισμός είναι η ενσωμάτωση οργανωμένων συμφερόντων στις κυβερνητικές διαδικασίες και ο οποίος μπορεί να έχει φιλελεύθερο ή φασιστικό χαρακτήρα.
Heywood:595
Στην Ελλάδα λοιπόν ναι έχουμε έναν κρατισμό με έντονο φασιστικό κορπορατισμό. Τους ξέρουμε ως «συντεχνίες» και στην Ελλάδα, δυστυχώς οι κορποταριστές είναι οι πλειοψηφούντες. Το ξέρουμε και το ζούμε εδώ και πολλές δεκαετίες. Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι «νεοφιλελεύθερος» ώστε να μην μπορεί να συμφωνήσει ότι υπάρχει στην Ελλάδα ο φασιστικός κορπορατικός κρατισμός. Αυτός δυστυχώς είναι μία από τις αιτίες της κατάρευσης του Κράτους και της κοινωνίας μας.
Ο νεοφιλελευθερισμός όμως δεν έχει μόνο ως στόχο τον κρατισμό. Στόχος είναι το κοινωνικοδίκαιο κράτος, το κράτος δηλαδή που παρεμβαίνει με στόχο μια ευρύτερη κοινωνική αναδιοργάνωση, σύμφωνη, κατά κανόνα, με αρχές όπως η ακριβοδικία, η ισότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη. Αντί να καθορίζει απλώς τους όρους της ευταξίας, το κοινωνικοδίκαιο κράτος(κατά άλλους σοσιαλδημοκρατικό) είναι ενεργός μέτοχος, συμβάλλοντας ιδιαίτερα στην αποκατάσταση των ανισορροπιών και των αδικιών μιας οικονομίας της αγοράς.
Γι’ αυτόν το λόγο, δεν επικεντρώνεται τόσο στην παραγωγή πλούτου όσο στην πιο ισορροπημένη και δίκαιη διανομή του. Στην πράξη, αυτό ισοδυναμεί με προσπάθεια εξάλειψης της φτώχειας και μείωσης της κοινωνικής ανισότητας. Τα δύο χαρακτηριστικά του κοινωνικοδίκαιου κράτους είναι, λοιπόν, ο κεϋνσιανισμός και η κοινωνική πρόνοια.
Ο σκοπός της κεϋνσιανής οικονομικής πολιτικής είναι η διαχείριση ή η ρύθμιση του καπιταλισμού με στόχο την προώθηση της ανάπτυξης και τη διατήρηση της πλήρους απασχόλησης. Αν και αυτό μπορεί να εμπεριέχει κάποια στοιχεία σχεδιασμού, η κλασική κεϋνσιανή στρατηγική επικεντρώνεται στη «διαχείριση της ζήτησης» μέσω προσαρμογών της δημοσιονομικής πολιτικής, στα πεδία δηλαδή των δημόσιων δαπανών και της φορολογίας. Η υιοθέτηση πολιτικών πρόνοιας οδήγησε στην εμφάνιση των αποκαλούμενων κρατών πρόνοιας, των οποίων οι αρμοδιότητες επεκτάθηκαν με στόχο την προώθηση της ευημερίας των πολιτών. Υπό αυτή την έννοια, το κοινωνικοδίκαιο κράτος είναι ένα «κράτος αρωγός», αφοσιωμένο στην αρχή της ενίσχυσης των ατόμων.
Όταν λοιπόν το κράτος συμπεριφέρεται ως «κράτος αρωγός»και επενδυτής, είναι μία μορφή κρατισμού που σαφώς βοηθάει το άτομο,τον πολίτη, το σύνολο και την κοινωνία. Εάν όμως αφεθεί στην λαίλαπα του νεοφιλελεύθερου laissez faire, τότε θα έχουμε μία κοινωνία στην οποία οι ταξικές αντιθέσεις θα παίρνουν διαστάσεις βίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου